Η Δράση «Εκπαιδεύοντας εκπαιδευτικούς μέσα από την Τέχνη-TEPArt AUEB»

"Την άνοιξη αν δεν την βρεις τη φτιάχνεις..."

Οδυσσέας Ελύτης, Ποιητής, Νόμπελ Λογοτεχνίας 1979 


Η υπεύθυνη επιστημονική ομάδα για την καινοτόμο δράση: Δρ Βασιλική Μπρίνια-Επιστημονική Υπεύθυνη της Δράσης, Δρ Ειρήνη Γιαννημάρα, Χριστίνα Παναγοπούλου, Τατιάνα May-Καλλέργη, Γιώργος Σταματάκης.

Σύνδεση της Δράσης με τη στρατηγική και τις ανάγκες του ΟΠΑ

Το ΟΠΑ είναι ένα από τα κορυφαία ΑΕΙ της χώρας που έχει ως όραμα να αναγνωρίζεται διεθνώς ως κέντρο αριστείας. Ο στόχος αυτός σημαίνει σύγχρονα προγράμματα σπουδών, αποτελεσματικότερες παιδαγωγικά μέθοδοι διδασκαλίας και έμφαση στη διασύνδεση της θεωρίας με την πράξη.

Το όραμα  του Προγράμματος, συνάδει με το στρατηγικό πλάνο του ΟΠΑ των ετών 2016-2021, που είναι η αριστεία, η εξωστρέφεια και η καινοτομία στην εκπαίδευση υποψήφιων εκπαιδευτικών και μελλοντικών διοικητικών στελεχών της εκπαίδευσης με αξίες, συναισθηματική νοημοσύνη και ηγετικές ικανότητες, με στόχο να γίνουν φορείς διοικητικής και εκπαιδευτικής καινοτομίας στο ευρύτερο διεθνές περιβάλλον.

Στο σχεδιασμό και την υλοποίηση της Δράσης ικανοποιείται ένας από τους βασικούς στόχους του Προγράμματος που είναι η καλλιέργεια μέσω βιωματικής μάθησης βασικών αξιών για την Παιδεία του υποψήφιου εκπαιδευτικού, όπως ο σεβασμός, η αποδοχή, η ενσυναίσθηση, η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η συνεργασία, η ελευθερία και η δικαιοσύνη.


"Τον «πολιτισμό», οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμαζαν «Παιδεία», την οποία συνέδεσαν με την πολύπλευρη καλλιέργεια της προσωπικότητας του ανθρώπου μέσω της επαφής του με όλες τις μορφές τέχνης"

Γεώργιος Μπαμπινιώτης,  Καθηγητής γλωσσολογίας, ΕΚΠΑ 


Όραμα της Δράσης

Η Δράση βοηθά να αναζητήσουμε μέσα από πολυεπίπεδη προσέγγιση τη βαθύτερη ουσία και αξία του μαθητή-φοιτητή/Ανθρώπου. Ταυτόχρονα επιτρέπει να αντιτάξουμε στη σύγχρονη ανθρωπιστική κρίση (πόλεμο, προσφυγικό ζήτημα, bullying) τον Ελληνικό ανθρωπισμό και τις Τέχνες, αντλώντας από τον πλούσιο πολιτισμό μας την ανθρωποκεντρικότητα που βασίζεται όχι στην ατομοκρατία αλλά στην αρμονική συνεργασία και ενσωμάτωση του ανθρώπου καταρχήν μέσα στη μικρή κοινωνία (σχολείο, Πανεπιστήμιο) και αργότερα στην ευρύτερη κοινωνία.

Με αυτό το όραμα συνδεόμαστε με τα λόγια του Nelson Mandela, κατόχου του Νόμπελ Ειρήνης, 1993 ότι "η εκπαίδευση και η μόρφωση είναι το πιο ισχυρό όπλο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να αλλάξουμε τον κόσμο"

Σκοποί της Δράσης

Οι βασικοί σκοποί της Δράσης είναι μέσα από βιωματικές και ανθρωποκεντρικές δράσεις ο κάθε φοιτητής/τρια:

Να αποκτήσει θεωρητικό και εμπειρικό υπόβαθρο καθώς και ιδέες για τους τρόπους ένταξης της τέχνης στη διδασκαλία της οικονομίας και της πληροφορικής στο σχολεία συνδέοντας τα γνωστικά τους αντικείμενα με ιδέες διδασκαλίας για τους μελλοντικούς μαθητές τους.

Να ευαισθητοποιηθεί για τον ρόλο της τέχνης στην εκπαίδευση ως έναν τρόπο έκφρασης των ατομικών διαφορών και αντιλήψεων των μαθητών για τον κόσμο.

Να βελτιώσει τις διδακτικές του τεχνικές μέσα από την καλλιέργεια της δημιουργικότητας και της «σκέψης έξω από το κουτί» ώστε τα διδασκόμενα θέματα της οικονομίας και της πληροφορικής μέσα στο σχολείο να γίνονται αντιληπτά όχι μόνον λεκτικά και λογικά αλλά και μέσα από την φαντασία με υλικά, χρώματα, ήχους κλπ

Να μάθει να σχεδιάζει, να οργανώνει και να εφαρμόζει καλλιτεχνικές δράσεις και εκδηλώσεις στα μαθήματα της οικονομίας και της πληροφορικής.  

Επιστημονικά Ερείσματα της Δράσης

Ήδη από το 1930, ο John Dewey είχε αναφέρει ότι η αξιοποίηση της τέχνης στην εκπαίδευση δεν πρέπει να θεωρείται «πολυτέλεια» αλλά παράγοντας ύψιστης σημασίας για την καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της προσωπικότητας των ανθρώπων. Επιπρόσθετα, οι νευροεπιστήμονες ισχυρίζονται ότι μέσω της διέγερσης των συναισθημάτων του ατόμου -που διεγείρει και η Τέχνη-ενεργοποιείται η «αμυγδαλή», το τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για τον έλεγχο των συναισθημάτων και για την εποικοδομιστική μνήμη, και επομένως, υπεύθυνο για τη μάθηση και την απομνημόνευση (Sharpe & Schoenbaum, 2016).

Επιπλέον, ο David Perkins (1994) υποστηρίζει ότι, μέσω της Τέχνη, οι εκπαιδευόμενοι καλλιεργούν τη συλλογιστική νοημοσύνη τους και τη δεκτικότητά τους σε διαφορετικές απόψεις και απομακρύνονται από την αδιαλλαξία.

Το μεθοδολογικό μοντέλο που αναπτύσσει ελικοειδώς την Δράση μοιράζεται κοινά στοιχεία και προσεγγίσεις με το Πρόγραμμα Project Zero του Harvard Graduate School of Education, όπου διερευνάται η μάθηση μέσω και μέσα από τις Τέχνες σε όλες της εκπαιδευτικές βαθμίδες.

Στο πλαίσιο αυτό, με εκπαιδευτικές καινοτομίες εισάγεται η Δράση. Συγκεκριμένα, πρόκειται για μια διδακτική πρωτοβουλία της Δρ Βασιλικής Μπρίνια, η οποία  ξεκίνησε πειραματικά το 2014 και διατρέχει μέχρι σήμερα τα δυο βιωματικά εργαστήρια που οργανώνονται συστηματικά από το 2016 μέχρι και σήμερα στο χειμερινό και εαρινό εξάμηνο σπουδών.

Προσέγγιση - Μέσα

Για την προσέγγιση της αυτοκατευθυνόμενης μάθησης των φοιτητών ακολουθείται, ως διδακτική μέθοδος μια ολιστική, πολυεπίπεδη, βιωματική και ομαδοκεντρική προσέγγιση. Η διδακτική μέθοδος που ακολουθείται έχει ελικοειδή δομή και έχει ως άξονες α) την ατομική και ομαδική προσπάθεια, β) τη θεωρητική προσέγγιση του θέματος και γ) την εμπειρική-βιωματική προσέγγιση.

Συνεργασίες για την Δράση

  • Oslo University, Norway (Teaching Mobility ERASMUS+).   
  • Aalto University School of Arts, Helsinki (Teaching Mobility ERASMUS+).
  • Εξωτερικές βιωματικές δράσεις σε γκαλερί, μουσεία, θέατρα και επιτόπια συζήτηση των φοιτητών με ειδικούς, ηθοποιούς, καλλιτέχνες κλπ.
  • Εσωτερικές δράσεις στο ΟΠΑ με συζητήσεις των φοιτητών με ειδικούς, ηθοποιούς, καλλιτέχνες κλπ.
  • Βιωματικά εργαστήρια στην ΑΣΚΤ
  • Συνεχής καλλιτεχνική υποστήριξη των φοιτητών από τους εκπρόσωπους της ΑΣΚΤ μέσω ειδικών εργαστηρίων

Μαθησιακά αποτελέσματα

Μερικές από τις μαρτυρίες των φοιτητών που συμμετείχαν στη Δράση, είναι οι ακόλουθες:

«Συνειδητοποίησα ότι η διδασκαλία μέσω τέχνης είναι μία από τις πιο σημαντικές μεθόδους βιωματικής μάθησης. Εκπαιδευτικοί από διαφορετικούς κλάδους μπορούν να συνεργαστούν, παρέχοντας ταυτόχρονα την ευκαιρία στους μαθητές να συμμετάσχουν ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία και να αποκτήσουν εμπεριστατωμένη γνώση πάνω σε ένα ζήτημα.»

 «Με βοήθησε να κατανοήσω τα προβλήματα, τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ανθρώπων που μεταναστεύουν. Βρέθηκα για λίγο στη θέση τους».

«Είναι ένας πολύ σημαντικός συνδυασμός, διότι παράγει πληθώρα ερεθισμάτων τόσο για το γνωστικό όσο και το συναισθηματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Φυσικά και θα αξιοποιήσω αυτή την προσέγγιση στη διδασκαλία μου!»
 

Η κ. Βασιλική Μπρίνια με τον κ. Νίκο Τρανό, Καθηγητή της ΑΣΚΤ, Γλύπτη

Οι εσωτερικές και εξωτερικές καινοτόμες βιωματικές δράσεις που οργανώνονται έχουν δείξει διαχρονικά και ερευνητικά ότι εμπνέουν την αυτοκατευθυνόμενη μάθηση στους υποψήφιους εκπαιδευτικούς.

Η Δράση έχει σημαντική επιρροή στην μάθηση και πρόοδο των φοιτητών-μελλοντικών εκπαιδευτικών η οποία αποκαλύπτεται τόσο από τα εξαιρετικά ποσοτικά αποτελέσματα που προκύπτουν τα τελευταία χρόνια από την αξιολόγηση των ίδιων των φοιτητών από την ΜΟΔΙΠ του ΟΠΑ όσο και της συστηματικής ποιοτικής εκπαιδευτικής έρευνας που έχει διεξαχθεί επί σειρά ετών από την Δρ Β. Μπρίνια και έχει ανακοινωθεί σε διεθνή και εγχώρια εκπαιδευτικά συνέδρια και περιοδικά.


"Ό, τι κοιτάω με τη ματιά με θρέφει. Ό, τι κρατάω με την αφή με θρέφει."

Οδυσσέας Ελύτης


Επιστημονικές Ημερίδες "Τέχνη και Εκπαίδευση"

2017: "Τέxνη και Εκπαίδευση: Δημιουργικές συναντήσεις"

2018: Τέχνη και Εκπαίδευση:“Η ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Διαφορετικές όψεις και οπτικές"

2019: Τέχνη και Εκπαίδευση 2019: «Ο Δάσκαλος: Διαφορετικές όψεις και οπτικές»

2020: Τέχνη και Εκπαίδευση 2020: «Ο Μαθητής/Η Μαθήτρια : Διαφορετικές όψεις και οπτικές»

2021: Τέχνη και Εκπαίδευση 2020: «Ο Δάσκαλος: Διαφορετικές όψεις και οπτικές»

 

    

Φωτογραφικό Υλικό

Επιστημονικά άρθρα

  • Brinia, V.,Giannimara, R., Psoni, P., Stamatakis, G., (2018). Teacher Education through Art: How to Teach Social Sciences through Artwork –The Student-Teachers’ Views, Global Journal of Educational Studies, 4(1), 57-68.
  • Μπρίνια, Β., Σπανίδη, Μ. (2018). Τέχνες και Εκπαίδευση 2018: Η διαφορετικότητα στο σχολείο - Οι καλές τέχνες ως παιδαγωγικά εργαλεία για τη διαχείριση του φαινομένου στο σχολείο. Ξενοφών, 3, 58-61
  • Brinia, V. (2015). The Art of Learning: Using artwork in teaching Economics. International Journal of Advanced Research, 3(9), 1500-1505.
  • Brinia, V., Sokou, M., Stavrakouli, K. (2015). Teaching Economics in Secondary Education Through Modern Music: An innovative proposal. International Journal of Academic Research in Progressive Education and Development, 4(4), 31-43.
  • Μπρίνια, Β., Βίκας, Ε. (2014). Καινοτομίες στη διδακτική μεθοδολογία των οικονομικών επιστημών στη Β/θμια εκπαίδευση: Η εισαγωγή της τέχνης στη διδασκαλία του μαθήματος «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» στη Γ’ Λυκείου. Νέα Παιδεία151, 129-144

Ερευνητικές εργασίες φοιτητών